Wolimy sądy niż mediatorów

Wolimy sądy niż mediatorów

Wolimy sądy niż mediatorów

Marek Mamoń

2009-10-19
– Mediacja to skuteczny sposób rozstrzygania sporów – zgodnie oceniają eksperci. Tyle że w taki sposób załatwiamy ułamek naszych konfliktów

Mediacje stosowane są w polskim prawie karnym od 1997 r. A 15 października po raz drugi obchodzono Międzynarodowy Dzień Mediacji. Z tej okazji sąd okręgowy zorganizował konferencję na ten temat.

W Częstochowie działają kancelarie mediacyjne, w ub.r. radcy prawni uruchomili jeden z pierwszych w kraju ośrodków mediacyjnych. Powstawał głównie z myślą o rozstrzyganiu sporów gospodarczych. Jest już nawet Częstochowskie Stowarzyszenie Mediatorów.

Mimo to mediacja jest przysłowiową kroplą w morzu sądowych postępowań. W I półroczu do sądów rejonowych okręgu częstochowskiego na ok. 56 tys. spraw (karnych, cywilnych, prawa pracy, nieletnich, gospodarczych) ledwie 85 skierowano do mediatorów. 73 (69 karnych) zakończyło się sukcesem, czyli ugodą. Jednym z ostatnich przykładów ilustrujących skuteczność mediacji może być zakończenie procesu przed rozprawą w sądzie przeciwko Ryszardowi R., który został oskarżony przez prokuraturę o znieważenia rzecznika urzędu miasta Ireneusza Leśnikowskiego. W wyniku mediacji strony doszły do porozumienia, w myśl którego Ryszard R. miał na sesji rady miasta wygłosić oświadczenie z przeprosinami. Na ostatniej sesji przewodniczący rady co prawda nie wpuścił Ryszarda R. na mównicę, ale przyjął do protokołu sesji pisemne przeprosiny. Teraz do sądu należy decyzja, czy warunki ugody zostały spełnione i sprawa jest zakończona.

Jak okręg częstochowski wygląda na tle kraju? Biuro prasowe Ministerstwa Sprawiedliwości nie zdołało, niestety, zebrać statystyki i nasze pytania pozostały bez odpowiedzi. Uczestniczący konferencji – ze strony prokuratury Romuald Basiński i sądu Bogusław Zając – wskazywali na zalety (np. odciążenie sądów sprawami błahymi), ale i prawne przeszkody mediacji. M.in. kierowanie spraw do mediatorów wydłuża – poprzez ich zawieszenie – postępowania prokuratorskie, jak i sądowe. Wskazywano też, że barierą psychologiczną do pójścia do mediatora zamiast do sądu jest konieczność uiszczenie opłat z góry – bez gwarancji wyniku. – Ale nasze koszty są zdecydowanie niższe od sądowych – przekonywała Jolanta Chlebowska, mediatorka z dziewięcioletnim doświadczeniem. – Mam na swym koncie ok. 800 mediacji, z czego niezakończonych ugodą ledwie 120. Po procesie strony są skłócone i nie mają ochoty na kontakty. A mediacja może wręcz doprowadzić do ich zacieśnienia. Strony poznają się bliżej, bardziej uwrażliwiają na swoje problemy, bo w końcu muszą iść na kompromisy. W mediacjach obowiązuje zasada, że nie ma wygranych i przegranych.

Przy okazji dyskusji pojawiły się rozbieżności o usytuowanie mediatora w naszym systemie prawnym. Zapewne ta dyskusja stanie się niebawem jeszcze bardziej gorąca. Prof. Ewa Bieńkowska i prokurator Lidia Mazowiecka, członkinie Rady ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości, opracowały projekt nowych przepisów. Określają one jednolite zasady dla zajmujących się mediacjami we wszystkich rodzajach spraw, w których są one dopuszczalne. Z ogłoszonej wersji wynika, że gdy do mediacji kieruje sąd lub prokuratura, mediatorami zawodowymi nie będą mogli być czynni sędziowie, prokuratorzy, radcy prawni, adwokaci, kuratorzy sądowi, komornicy (ani aplikanci tych wszystkich zawodów) oraz referendarze, asystenci sędziów, policjanci, służba więzienna i syndycy. Pozostaną im sprawy cywilne, w których strony umówiły się na mediację, a także funkcja mediatora społecznego (trafią do niego sprawy przekazane przez zawodowego, ale organy procesowe nie będą mogły same skierować do niego żadnych spraw). W innych sprawach poza cywilnymi mediacje będą dopuszczalne tylko po skierowaniu przez organ procesowy. Sądy, prokuratury i policja miałyby obowiązek informowania stron o możliwości skierowania sprawy do mediacji, jej zasadach i ewentualnych skutkach. Mediatorzy zawodowi w sprawach karnych zarabialiby według urzędowych stawek adwokackich.

Pogódźmy się na święta

Częstochowscy mediatorzy ponownie włączają się w ogólnopolską kampanię „Pogódźmy się na święta”. Koordynatorką akcji w województwie śląskim jest Mariola Pawłowska-Rak. – Celem jest pojednanie zwaśnionych osób. W życiu bywają różne sytuacje. Bywa, że rodzeństwo latami ze sobą nie rozmawia. Czasem dzieci zrywają kontakty z ojcem czy matką. Z pomocy mediatora mogą skorzystać wszyscy: rodzina, zwaśnieni sąsiedzi, pracownicy, firmy – mówi Pawłowska-Rak.

Akcja trwać będzie od 1 do 20 grudnia, ale już przyjmowane są zgłoszenia. Z Mariolą Pawłowską-Rak można się kontaktować osobiście w kancelarii mediacyjnej przy ul Kopernika 11/11 w Częstochowie (wtorki, czwartki w godz. 16-18) lub telefonicznie: 0512 439 956.

Źródło: Gazeta Wyborcza Częstochowa